Seyahatnâme, onlarca yıla yayılan geniş ve dağınık bir anlatı olmasına karşın, tek bir bireyin tek bir ‘an’ içindeki bakış açısının ifadesi olarak ele alınabilir. Çok açıktır ki yazar, yaşamı boyunca değişiklikler geçirmiş ve Osmanlı İmparatorluğu da bu süre içinde sabit kalmamış, aksine değişmiştir. Buna karşın, eser genel olarak her edebî eser gibi bir bütündür ve sergilediği görüntüler, Osmanlı zihninin içeriden mümkün olan en iyi fotoğrafını sağlar.

Elinizdeki çalışma, Evliyâ’nın dünya görüşünün farklı yönlerini keşfetmek için bu muazzam eserin derinlemesine incelenmesi olarak düşünülebilir. Kitabımda Evliyâ’yı mümkün olduğu kadar kendi ağzından konuşturmaya çalıştım ve onun düşünce dünyası ile açıklayıcı ve öyküleyici tarzını gösteren kimi kısa, kimi uzun birçok alıntıya yer verdim.